خواب خوب و با کیفیت برای سلامتی روحی و جسمی ما ضروری است و هم اندازه‌ی غذا خوردن یا تنفس برای زندگی ما مهم است. 

نتیجه‌ی کمبود خواب یا خواب بی کیفیت، فقط محدود به خواب‌آلودگی نمی‌شود بلکه توانایی‌های جسمی و ذهنی ما را هم کاهش می دهد وبه علاوه خطر بروز بسیاری از بیماری‌های روانی و جسمی هم با بی نظمی خواب افزایش پیدا می‌کند. ما در این ویدئو کوتاه سعی می کنیم راجع به ارتباط خواب درست و روان سالم مطالبی حضورتان عرض کنیم.

وقتی از خواب صحبت می کنیم اولین پرسشی که مطرح می شود این است، چند ساعت باید بخوابیم؟ ولی واقعیت این است که مهم ترین موضوع، میزان کیفیت خواب است.

درست مثل غذا؛ یک غذای مقوی حتی به مقدار کم، نیاز بدنی انسان را به خوبی برآورده می کند در حالی که مقدار زیادی غذای غیر مغذی یا اصطلاحا شکم پر کن از رفع نیاز انسان عاجز است.

شما اگر خواب خوبی داشته باشید شاید با 6 ساعت خواب بتوانید نیاز خود را بطور کامل برطرف ساخته و سرحال و با نشاط به فعالیت های روزانه خود بپردازید در حالی که یک خواب بی کیفیت حتی اگر ده ساعت باشد اثر بخشی خوبی ندارد.

طب ایرانی در این خصوص راهکار بسیار ارزنده ای را ارائه کرده است. این راهکار استفاده از ساعت طلایی خواب است. ساعات طلایی  9 تا 12 شب است و ما باید سعی کنیم تا جایی که ممکن است از این محدوده زمانی برای خوابیدن استفاده کنیم. خوابیدن از ساعت 12 شب تا قبل از طلوع فجر (یا همان اذان صبح) نیز مفید است هر چند اثر بخشی ساعات طلایی را ندارد.

حالا می توانید بگویید که که بدترین زمان خواب، چه زمانی است؟ بله درست است. بدترین زمان خواب بعد از طلوع فجر است.

دلیل این موضوع این است که طبع خواب به طور کلی سرد است و هر چه صبح نزدیک تر میشود سردی و رطوبت هوا بیشتر می شود و اگر در این زمان خواب باشیم، بدن ما هم سرد و مرطوب میشود که نتیجه ی آن کسالت و بی انگیزگی است. و حتی گفته شده که خواب بعد از طلوع فجر تا طلوع آفتاب یا اصطلاحا بین طلوعین خوابی است که باعث بیماری میشود.

اگر شما بخواهید شب را تا دیر وقت بیدار بمانید مجبور خواهید شد کمبود خواب خود را در ساعات نا مناسب جبران کنید. و این اتفاق خوبی نیست چرا که  اولا ساعت طلایی خوابیدن یعنی ساعت 9 تا 12 را از دست میدهید و ثانیا در ساعت بعد از فجر در خواب هستید. البته توجه کنید که برای تنظیم زمان خواب  تمرین لازم است، تا بدن شما با برنامه جدید خواب هماهنگ شود. 

برای اجرای برنامه صحیح خوابیدن، به کمیت و کیفیت شام خود نیز توجه کنید. شام را دیر نخورید مثلا اگر ساعت 10 به رختخواب میروید ساعت 8 شام را میل کنید تا بخشی از مراحل هضم غذا انجام شده و احساس سبکی در ناحیه شکم داشته باشید. توجه کنید که پر بودن شکم باعث خواب های آشفته و ناآرام میشود و اگر خوابی لذت بخش میخواهید این موضوع را فراموش نکنید. ضمن اینکه بطور کلی از پرخوری خودداری کنید.

خواب و استراحت در طول روز

خواب و استراحت در طول روز توصیه شده است و اسباب تجدید قوای ما را فراهم می سازند. طبق توصیه بزرگان طب و سلامتی، بهترین زمان استراحت روزانه یا همان قیلوله، زمانی است که خورشید به بالاترین نقطه خود میرسد یعنی زمان اذان ظهر. مقدار لازم و  کافی برای استراحت روزانه  یک ربع یا بیست دقیقه است و این عادت مفید ما را برای ادامه فعالیت های روزانه آماده می کند.

دقت کنید که اگر خواب و استراحت در طول روز، طولانی باشد اثرات معکوس داشته و باعث عوارض جسمی و روانی می شود. اگر ظهرها چند ساعت بخوابید و بعد هم چند ساعت بنشینید و با تلویزیون یا شبکه اجتماعی سرگرم باشید، طبیعتا حال خوبی نخواهید داشت.

با دراز کشیدن زیاد، خونرسانی در مغز و بدن کُند شده و مغز و بدن ما سرد میشود و این سردی مغز افکار منفی در پی خواهد داشت. بسیاری از عزیزانی در که در طول این سالها با ما ارتباط داشته اند از فراموشکاری یا کند شدن ذهن خود شکایت میکنند که دلیلش خونرسانی ضعیف به مغز است. و همانطور که گفته شد یکی از دلایل مهم کند ذهنی عدم خود رسانی مناسب مغز و در نتیجه سردی مغز است.

علل کسالت و خواب آلودگی در طول روز

این مشکل علل مختلفی داشته و می طلبد که بصورت جداگانه در این خصوص مطلبی ارائه گردد ولی به برخی از موارد اثر گذار بر این موضوع اشاره می کنیم.

رطوبت، خواب آلودگی به همراه دارد به همین دلیل ما در فصل بهار احساس خواب آلودگی بیشتری داریم این موضوع در مناطق شمالی کشور به دلیل رطوبت زیاد، تشدید می شود. همچنین  پر خوابی و پر خوری سبب خواب آلودگی فرد می شود.

خواب افرادی که با کسالت روانی روبرو هستند

اگر حس می کنید که در حال حاضر با مشکلات افسردگی و اضطراب روبرو هستید، باید بیشتر به بحث خواب توجه کنید.

فرد غمگین و کسل، برای فرار از افکار منفی به سمت خواب پناه میاورد. ولی باید بدانید که در این حالت، خواب اصلا راهکار درستی نیست، بلکه باعث ادامه پیدا کردن حال بد، در شما میشود پس باید تلاش کنید در این شرایط در مقابل وسوسه خوابیدن مقاومت کنید.

طبع افرادی که به نوعی با بیماری های اعصاب و روان درگیر هستند سرد شده و از طرفی طبع خواب هم سرد است و خوابیدن سبب می شود، بدنِ این افراد با سردی بیشتری همراه شده و در نتیجه، کسالت آنها افزایش پیدا کند.

لذا به این گونه افراد توصیه می شود که در طول روز از خواب طولانی پرهیز کرده و جهت رفع خستگی و آرامش اعصاب فقط یک ربع ساعت استراحت کنند. 

اگر به این برنامه درست عمل کنید، شب ها، با خستگیِ بدنی بیشتری به رختخواب رفته و خواب آسوده تری خواهید داشت. 

همچنین توصیه می شود این عزیزان قبل خواب از تکنیک ریلکسیشن یا تن آرامی استفاده کنند. اگر با این تکنیک آشنا نیستید به کانال شادی نوش مراجعه نمایید.